Autor: Praca zbiorowa
ISBN 978-83-89250-66-7

Wstęp

„…Musimy uczyć się od przyszłości dokładnie tak samo, jak kiedyś uczyliśmy się od przeszłości…”

John Naisbit, Megatrendy

Współczesne społeczeństwo coraz częściej spotyka się materiałami niebezpiecznymi, określanymi jako substancje chemiczne, materiały promieniotwórcze, czynniki biologiczne, które po uwolnieniu i dostaniu się do organizmu lub środowiska, stanowią realne bądź potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Wśród ratowników a szczególnie lekarzy specjalistów w dziedzinie medycyny ratunkowej, medycyny pracy i toksykologii klinicznej, istnieje pełna świadomość co do skali i konsekwencji tych zagrożeń. Również inżynierowie specjaliści bezpieczeństwa procesowego, bezpieczeństwa zawodowego i ochrony przeciwpożarowej, posiadają wiedze i umiejętności dotyczącą projektowania i zarządzania systemem bezpieczeństwa chemicznego. Obowiązująca Dyrektywa Seveso II w sprawie zarządzania zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych, ustala zasady, procedury oraz obowiązki i zadania podmiotów w zakresie przeciwdziałania oraz reagowania na nagłe zdarzenia z uwolnieniem substancji chemicznych W Dyrektywie zdefiniowano podstawowe pojęcia, takie jak: instalacja, operator, zakład, niebezpieczna substancja, poważna awaria, zagrożenie, ryzyko. Określono obowiązki operatorów- kierowników zakładów pracy i kompetencje kontrolne Inspekcji Pracy, Ochrony Środowiska oraz Straży Pożarnej. Zawarte tu przepisy są podstawą odpowiednich polskich regulacji prawnych. Wdrażanie Dyrektywy w kontekście legislacyjnym, przygotowania odpowiednich dokumentów było często chaotyczne, przypadkowe i nie pozbawione licznych błędów. Brakuje w dalszym ciągu kompleksowych nowoczesnych rozwiązań prawno-organizacyjnych, finansowych, specjalistyczno-szkoleniowych z wykorzystaniem najnowszych technologii informacyjnych (nawigacja satelitarna, teletransmisja, telemedycyna, laboratoria wirtualne), aktualnego stanu wiedzy z medycyny ratunkowej, medycyny katastrof, medycyny pracy, toksykologii, inżynierii bezpieczeństwa, zarządzania bezpieczeństwem, Rozwiązania te powinny stanowić podstawę w konstrukcji wzajemnie przenikających się systemów w sieci bezpieczeństwa miasta, regionu, tworzących odpowiednie węzły odpowiedzialności operacyjnej obejmujące: monitoring zagrożeń, analiza ryzyka, ratownictwo chemiczno-medyczne, pomoc specjalistyczna w ośrodkach-oddziałach leczenia zatruć, przewracanie środowiska do stanu równowagi. Badając jakość funkcjonowania powyższych podmiotów, nie sposób oddzielić warstwy normatywnej, organizacyjne, finansowej od skuteczności, korzystności i ekonomiczności podejmowanych działań przez jednostki wykonawcze. Takie wielowymiarowe podejście wyraża się w układzie treściowym publikacji zaprezentowanej przez zespół autorski. Problematyka podjęta w kolejnym szóstym i siódmym tomie opracowania, stanowi studium analityczno-prospektywne dotyczące przeglądu zagrożeń chemicznych, odpowiedzialności administracji publicznej, organizacji ratownictwa chemiczno-medycznego, problemów funkcjonowania Ośrodków Leczenia Ostrych Zatruć, analizy pomocy medycznej w wybranych studiach przypadku, propozycje nowoczesnego kształcenia z wykorzystaniem technologii cyfrowych. Autorzy publikacji reprezentują ważniejsze instytucje, ośrodki naukowe i jednostki dydaktyczno-naukowe uczelni zajmujące się szeroko rozumianą problematyką bezpieczeństwa chemicznego, toksykologii, medycyny pracy, medycyny ratunkowej i medycyny katastrof. m.in. Ministerstwo Zdrowia, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Centralny Ośrodek Analizy Skażeń, Główny Inspektor Sanitarny, Państwowa Agencja Atomistyki, Państwowa Inspekcja Pracy, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii, Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Akademia Medyczna w Gdańsku, Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Collegium Medium w Bydgoszczy UMK w Toruniu, Akademia Medyczna we Wrocławiu, Akademia Medyczna w Warszawie, Politechnika Łódzka, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, Akademia Obrony Narodowej, Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, Państwowa Straż Pożarna, Oddział Toksykologii Chorób Wewnętrznych Szpital im. Raszei w Poznaniu, Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marcinka we Wrocławiu Komitet Naukowy monografii składa serdeczne podziękowanie Prezydentowi Miasta Inowrocławia mgr Ryszardowi Brejzie oraz Dyrektorowi Publicznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Inowrocławiu dr n. med. Eligiuszowi Patalasowi za szczególna pomoc w przygotowaniu publikacji do druku.

Jerzy Konieczny