Autor: praca zbiorowa
ISBN 978-83-89250-08-7
Fragment ze Wstępu
Europa Regionów oferuje rozmaite szanse na spokojne, wspólne życie jej obywateli i ich pomyślność ekonomiczną, stawiając zarazem przed nimi nowe wyzwania. Obawy i uprzedzenia, nadzieje i euforia mają w równym stopniu wpływ na zbliżanie się do siebie państw. W polsko-niemieckim regionie nad Odrą proces ten przebiega jednak w dość specyficznych warunkach. Przebiegająca tam granica istnieje dopiero od 1945 roku. Do tamtej pory nie był to region przygraniczny. Na terenach leżących na wschód od Odry ludność została całkowicie „wymieniona”. Duża część mieszkańców niemieckiej części regionu to ludzie, którzy wcześniej żyli po wschodniej stronie Odry. W tym momencie nie mamy do czynienia z regionem, w którym mogły się wcześniej rozwinąć jakieś tradycje kulturowe. Całkowita swoboda poruszania się istnieje tutaj dopiero od maja 2011 roku. Również bariery językowe – w porównaniu z innymi regionami europejskimi – są większe, a nieformalne kontakty między ludźmi uboższe. Obydwa społeczeństwa powoli zbliżają się do siebie – wiele związanych z tym wydarzeń miało miejsce dopiero w przeciągu ostatnich 20 lat. Istnieją już zaczątki funkcjonującego partnerstwa oraz sieci kontaktów i efektywnej współpracy w życiu codziennym.
Współpraca transgraniczna oraz wspólnie rozwijająca się Europa stanowią nie tylko zadanie społeczno-polityczne, lecz także i przede wszystkim zadanie z dziedziny kształcenia, wspierając szkolne procesy uczenia się i ubogacając je. Zwłaszcza przestrzenna bliskość i codzienny kontekst spotkania międzykulturowego, będące w regionie przygranicznym dosłownie na wyciągnięcie ręki, otwierają szanse dla nauczania. Abstrakcyjna idea europejska może stać się namacalna w życiu codziennym. To, co obce i nowe, jest fascynujące i inspirujące. Szanse zawodowe, nowe znajomości i przyjaźnie oraz kultura czekają po obu stronach granicy. Szkoła może pomóc w ich odkrywaniu i jednoczesnym przezwyciężaniu przesądów. Może stanowić także punkt wyjścia do organizowania spotkań międzykulturowych i – poprzez przeprowadzane w ramach zajęć szkolnych wycieczki – do pokonywania granic, zarówno tych istniejących w głowach, jak i tych realnych.
W rzeczywistości takie „spojrzenie przez Odrę” rzadko ma miejsce w szkolnej codzienności. Wycieczki do regionu przygranicznego po drugiej stronie granicy należą do wyjątków. Punkt widzenia, kultura czy historia sąsiada są nierzadko pomijane podczas zajęć szkolnych. Ledwo co odkryta w kontekście szkolnym „terra transoderana” równie dobrze może być określona jako „terra incognita”. Brakuje pomysłów, wiedzy oraz konkretnych koncepcji dydaktycznych.
Dzięki Centrum Edukacji i Spotkań Zamek Trebnitz nauczyciele z polskich i niemieckich szkół, ośrodków kształcenia zawodowego i szkół wyższych w ramach dwuletniego programu dokształcania udali się w drogę prowadzącą do wspólnego odkrywania skarbów, jakie kryje w sobie „terra transoderana”. Celem szkolenia było stworzenie ściśle powiązanych z praktyką koncepcji zajęć dydaktycznych, które nawiązują dolokalnychtematów, miejsc i historii regionu przygranicznego, stanowią punkt zaczepienia dla stworzeniamiędzykulturowychmożliwości uczenia się oraz stwarzają warunki dla procesów uczenia sięzorientowanych na spotkaniaz miejscami i ludźmi po obu stronach Odry.
